2 juli 2021 | Learning Teams

Teambijeenkomsten: kijken vanuit een positieve benadering

"Kwaliteit van zorg hangt sterk samen met de mensen die het werk doen"

Het echte nieuwe is eraf. Het gedachtegoed van Safety-II krijgt steeds meer vaste voet aan de grond in ziekenhuizen en andere zorginstellingen. Hoe wordt het nieuwe veiligheidsdenken toegepast in de praktijk? En wat levert het op? Drie voorbeelden, vers van de werkvloer. In deel 3 en tevens laatste deel Selma Aalbersberg, adviseur kwaliteit bij Tjongerschans.
Hoe krijg je Safety-II breed onder de pet? De kwaliteitsadviseurs van ziekenhuis Tjongerschans organiseerden een bijeenkomst voor de OK-afdeling. Insteek: leren van wat goed gaat. “’Safety-II’ brengt bij ons een prettige vibe”, zegt Selma Aalbersberg, adviseur kwaliteit bij Tjongerschans. “Wij hebben best even geprakkiseerd over hoe we dit nieuwe veiligheidsdenken kunnen laten doorsijpelen in ons ziekenhuis. Toen de OK-manager ons vroeg om hun verplichte teambijeenkomst te organiseren voor alle medewerkers van het OK- en Anesthesie-centrum, zagen we een mooie kans. Deze keer wilden we het niet over veiligheidsrisico’s hebben, maar juist over taken en processen die goed gaan. Elke situatie is anders en de werkelijkheid komt niet altijd overeen met het protocol. En toch loopt het meestal goed af. Wat kunnen we daarvan leren?

Vertrouwen

Na een korte presentatie over de verschillen tussen Safety-I en Safety-II zijn we in groepjes aan de slag gegaan. Centrale vraag was: ‘Waar waren we succesvol in en welke factoren maakten dat succesvol?’ De deelnemers spraken hardop uit wat ze goed vonden gaan en waarom. Bijvoorbeeld de korte lijnen en de verbeterde samenwerking tussen de medewerkers van de CSA (Centrale Sterilisatieafdeling) en de OK-assistenten. En ze gaven elkaar complimenten. Daardoor ontstond er ook vertrouwen om te praten over dingen die beter konden. Zoals het werken in zelfsturende teams, in plaats van in wisselende teams. Bijzonder was dat teamleiders na de bijeenkomst vertelden dat zij al langer toe wilden naar zelfsturende teams, maar dat daar tot voor kort wat weerstand over was bij de medewerkers. Nu kwamen de medewerkers zélf met dit voorstel. Dat werkt vaak toch een stuk beter.

Mensenwerk

De positieve insteek van de bijeenkomst deed enorm veel met de sfeer. Er kwam meer los dan anders. Mensen durfden zich uit te spreken. We gaan deze bijeenkomst ook op andere afdelingen houden. Ik word er zelf ook blij van. Kwaliteit van zorg hangt sterk samen met de mensen die het werk doen. Je merkt dat juist die mensen enthousiast worden om kritisch naar hun eigen werk te kijken, als je het vanuit een positieve benadering insteekt.”

Dit doet Medirisk met Safety-II

Vijf pilotziekenhuizen gingen in april 2018 samen met Medirisk aan de slag om de principes van Safety-II om te zetten naar een praktische aanpak. “Inmiddels zijn we bijna twee jaar en 30 ziekenhuizen verder”, vertelt senior adviseur Miriam Kroeze van Medirisk.

De ziekenhuizen volgden op uitnodiging van Medirisk een tweedaagse training over analysemethode FRAM (Functional Resonance Analysis Method), gebaseerd op een praktische vertaling van FRAM en  Safety-II binnen de ziekenhuizen. Na de training namen de ziekenhuisteams zes maanden de tijd om het geleerde in praktijk te brengen. Vervolgens werden de ervaringen met elkaar gedeeld tijdens een bijeenkomst.Kroeze: “In juni 2019 hebben we alle praktijkervaringen met Safety-II en FRAM met een grote groep gedeeld op een symposium in Amphia. Je merkt dan het gedachtegoed aanslaat. Dat hoor je ook terug in de gesprekken die we voeren met de ziekenhuizen.”

Mindshift

Medirisk deelt de kennis over Safety-II en FRAM ook met andere sectoren. Kroeze: “Er is inmiddels zoveel ervaring opgedaan met de mindshift die Safety–II is, dat wij nu verzoeken krijgen uit de industrie en de luchtvaart om hun werkwijzen onder de loep te nemen.”